40-lecie_SP_w_Borowej.ppt

Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Borowej ma już ponad czterechsetletnią tradycję. Tak długi okres obfituje w historię ludzkich losów: wielu pokoleń pedagogów, którzy zostawili tu część siebie, wielu pokoleń uczniów, którzy wynieśli stąd wiedzę i bogactwo przeżyć. A i historia budynku, w którym obecnie się znajdujemy jest ciekawa, pełna zwrotów i zawirowań, wzlotów i trudności, które  z pewnością  przyczyniły się do ukształtowania dzisiejszego stanu placówki, która obchodzi właśnie 40 – lecie istnienia w tych murach. Pierwsza informacja o szkole w Borowej pochodzi z 1595 roku i związana jest z wizytacją diecezji krakowskiej za biskupa Jerzego Radziwiłła w latach 1595 – 99. Stwierdzono wówczas istnienie 452 szkół wiejskich, wśród których wymieniono także szkołę borowską. Tak jak pozostałe, była szkołą parafialną, której głównym zadaniem było wychowanie chłopców dla potrzeb kościelnych, dlatego też władzę nad szkołą sprawował miejscowy proboszcz.Jak wskazują dokumenty już w 1608 roku szkoła mieściła się w osobnym budynku, tuż obok cmentarza i dworu. Najprawdopodobniej był to budynek z jedną izbą lekcyjną i mieszkaniem dla nauczyciela - kierownika szkoły. Pierwszym nauczycielem był Szymon z Gawłuszowic. Do połowy XIX wieku posadę nauczyciela obejmowali miejscowi organiści. W 1880  nauczaniem  w Borowej zajmował się Jan Batko, który kierował szkołą do końca rządów austriackich oraz 4 pierwsze lata w odrodzonej Polsce.

Wraz z wprowadzeniem ustawy o szkolnictwie z 1869 roku szkoły przeszły pod opiekę i nadzór władz krajowych. Wprowadzono jednocześnie powszechność i obowiązek nauczania dzieci w wieku 6 - 14 lat. Tak i borowska szkoła stała się szkołą ludową. Zwiększony napływ dzieci do szkoły wymógł potrzebę wzniesienia większego budynku szkolnego. Pod koniec XIX w.   1875 r.) wybudowano murowany budynek szkolny obok kościoła, który istnieje do dziś, mieści się tam przedszkole. Były w nim 2 sale lekcyjne i mieszkanie dla nauczyciela.Na początku XX w. w szkole zatrudniono drugiego pedagoga – Antoniego Miłosia, zaś około 1910 roku w szkole pracowało już 3 nauczycieli: Jan Batko, Józef Trzpis i Ludwika Goleniowa.

Szkoła borowska zgodnie z ustawą z 1895 roku zorganizowana była według czwartego stopnia organizacyjnego i nosiła nazwę: szkoła ludowa dwuklasowa mieszana. Program obejmował naukę czytania, pisania, religię, rachunki połączone z nauką o formach geometrycznych. W starszych klasach dochodził język niemiecki, śpiew, rysunki, roboty ręczne dla dziewcząt i gimnastyka dla chłopców. Historia, geografia, fizyka i przyroda stanowiły jeden przedmiot pod nazwą wiadomości z dziejów przyrody. Uczniowie uczęszczając do szkoły 6 lat legitymowali się świadectwem ukończenia 4 klas. Liczba uczniów w szkole wahała się od 90 do 120, co stanowiło 30 – 40 % dzieci w wieku obowiązku szkolnego.

Okres szkoły ludowej w Borowej zamknął się wraz z odejściem wieloletniego kierownika Jana Batko. Ustawa z 1922 roku zmieniła też nazwę i stopień organizacyjny szkoły. Otrzymała ona nazwę: trzyklasowa publiczna szkoła powszechna. Nauka trwała 7 lat, a absolwenci opuszczali ją ze świadectwem ukończenia 3 klas szkoły podstawowej. Funkcję kierownika sprawował Józef Trzpis, nauczycielami byli Ludwika Goleniowa i Franciszek Kahl, w następnych latach uczyły Janina Brożnowicz i Maria Darowska, od roku 1932 natomiast Maria Dydyńska i Maria Stańko.

Nowy okres szkolnictwa w Borowej zapoczątkowała ustawa jędrzejowiczowska 1932 roku, zgodnie z którą szkoła otrzymała nazwę: publiczna szkoła powszechna II stopnia – nauka obejmowała 7 lat, zaś uczniowie kończyli 6 klas szkoły podstawowej. Po trzech latach wdrażania tej reformy kierownik Trzpis przeszedł na emeryturę, a nowym kierownikiem został Franciszek Lotz. W 1937 roku obowiązki kierownicze powierzono   w borowskiej szkole Antoniemu Sierpowskiemu. Wraz z wybuchem wojny szkoła rozpoczęła tajne nauczanie, które podjęła Stefania Wyczałek – Szczuko wspierana przez Walerię Groele i księdza Suchego.Po zakończeniu wojny w nowej rzeczywistości szkoła borowska została szkołą ogólnokształcącą stopnia podstawowego o nazwie: publiczna szkoła powszechna 8 – klasowa, choć klasę ósmą wprowadzono dopiero w 1966 r. Obowiązki kierownika pełniła Elżbieta Mazurowa ( 1944 - 1950), Kazimierz Kamecki ( 1950 – 1952), Andrzej Wilczyński( 1952 – 1955), Józef Kamuda  ( 1955 – 1973). Wzrastała też liczba uczących i przed krokiem 1973 pracowało w szkole 14 nauczycieli. Jednym z nich była p. Władysława Chlamtacz, która nauczaniu w tej szkole poświęciła 30 lat swego życia od 1945 roku do 1975.

W roku szkolnym 1948/49 z inicjatywy kierownika szkoły Elżbiety Mazurowej odbyła się ważna uroczystość - nadanie szkole imienia. W związku z przypadającą wtedy 150 rocznicą urodzin Adama Mickiewicza, szkoła otrzymała imię tego wielkiego polskiego poety. Z tej okazji w korytarzu szkolnym dokonano odsłonięcia tablicy pamiątkowej ufundowanej przez społeczeństwo wsi. Napis wykonany złoconymi literami brzmiał: „Wielkiemu poecie narodowemu, Adamowi Mickiewiczowi w 150 – letnią rocznicę urodzin – Gmina Borowa. Rok 1949”. Ta marmurowa tablica w czasie przebudowy szkoły w 1970 roku została ściągnięta i ślad po niej zaginął, odnaleziona kilka lat temu, dziś zdobi ścianę w głównym holu na parterze. Przez wszystkie lata szkoła z chlubą nosiła imię Adama Mickiewicza wychowując swych uczniów w duchu patriotyzmu, miłości wobec Boga, Ojczyzny i szacunku  dla narodowych tradycji. Niech dziś, tak jak w ciągu minionych lat wielokrotnie czynili to moi poprzednicy – szacowni pedagodzy otwierając ważne szkolne uroczystości, będzie mi wolno powiedzieć za wieszczem Adamem :

„Poloneza czas zacząć”.

W 1967 roku w związku z wzrostem liczby uczniów i problemami lokalowymi podjęto decyzję o budowie nowej szkoły. W tym samym roku utworzono Komitet Budowy Szkoły. Przewodniczącym został Józef Kamuda, Władysław Czaja pełnił funkcję zastępcy. Skarbnikiem został Mieczysław Szybisty, zaś sekretarzem - Wojciech Skop. W skład komitetu wchodziło jeszcze 39 osób jako członkowie. Po długich staraniach o plac pod budowę, 25 maja 1968 roku rozpoczęto prace budowlane, które przebiegały przy bardzo licznym udziale mieszkańców wsi. Po dwóch latach szkoła została oddana  do użytku. Uroczystość otwarcia planowana początkowo na 9 – 10 maja miała miejsce 24 maja 1970 roku. Baza lokalowa bardzo się poprawiła, w nowym budynku mieściło się 8 sal lekcyjnych, pracownia fizyko – chemiczna, pracownia zajęć technicznych, świetlica z zapleczem kuchennym oraz mieszkanie służbowe, które zajął kierownik szkoły. Nauka mogła odbywać się w trybie jednozmianowym. Zajęcia w nowej szkole rozpoczęły się 1 września 1970 roku.

Trzy lata później zgodnie z zarządzeniem Ministra Edukacji Narodowej szkoła w Borowej została zreformowana i powstała zbiorcza szkoła gminna.  W związku z tym, że do szkoły zaczęły uczęszczać dzieci z sąsiednich wsi, nauka znów musiała odbywać się na dwie zmiany. Została też zorganizowana świetlica ze stołówką. Utworzono również klasę uzawodowioną, do której uczęszczali uczniowie mający trudności z nauką. Funkcję dyrektora zbiorczej szkoły gminnej pełnił Józef Kamuda, liczba nauczycieli wzrosła do 20. W roku szkolnym 1978/79 po raz pierwszy realizowano program 10 – letniej szkoły średniej. Od roku 1984 funkcję dyrektora pełniła p. Zofia Krawczyk, zastępcą zaś była p. Barbara Kokoszka.

Następna zmiana systemu oświatowego spowodowała, że borowska szkoła stała się samodzielną 8 – klasową szkoła podstawową. W roku szkolnym 1988/89 w szkole było 12 oddziałów klas I – VIII oraz oddział przedszkolny, łącznie 324 uczniów z 7 miejscowości, grono pedagogiczne tworzyło 23 nauczycieli. W tym roku zmarł długoletni nauczyciel tej szkoły, matematyk p. Henryk Polak.

W roku szkolnym 1989/90 rozpoczęto kolejny generalny remont budynku szkolnego, nadbudowano nad częścią administracyjną piętro. Prace remontowe przebiegały pod kierunkiem inspektora nadzoru – Jana Kupca, następnie funkcję tę powierzono inspektorowi Leszkowi Kosibie - pracownikowi Urzędu Gminy.

Kolejną reorganizację przyniósł rok 1990/91, kiedy to nastąpiły zmiany programowe, wprowadzono naukę religii. Radę pedagogiczną tworzyło  22 nauczycieli i 3 księży (w konferencji sierpniowej wzięli udział ks. Józef Mróz i ks. Józef Majka).

Szkole Podstawowej w Borowej podlegało kilka punktów filialnych  w Gizowej ( kier. Krystyna Chomycz), Glinach Wielkich ( kier.  Zofia Dudek), Sadkowej Górze (kier. Antonina Smoleń), od 1991/92 w Ostrówku ( kier. Natalia Więckowska), w Łysakówku (kier. Urszula Gosztyła). Reorganizacja szkolnictwa na terenie gminy spowodowała ich stopniową likwidację, ostatni punkt filialny został zamknięty w 2001 roku.

Władze szkolne starały się stwarzać swym uczniom jak najlepsze warunki nauczania, a pedagodzy dzielili się swą wiedzą i zapalali w sercach młodych pokoleń miłość do tego, co tworzy spuściznę przeszłych pokoleń, wiedzę swą przekazując nie tylko na lekcjach , ale także organizując koła zainteresowań.

Kiedy tylko pojawiła się możliwość pozyskania dla szkoły większej ilości komputerów, szkoła uzyskała sprzęt od I LO w Mielcu i od listopada 1991 wprowadzono w szkole nowy przedmiot dla klas VIII - elementy informatyki. Jego nauczanie przydzielono p Dybie, która już w poprzednich latach prowadziła kółko komputerowe. Uzyskano salę, którą przygotowali do użytku rodzice w czynie społecznym. Dziś szkoła posiada dwie pracownie komputerowe, w tym roku przystąpiła do projektu „Kreatywna szkoła twórczy uczeń”, w ramach którego 9 nauczycieli realizuje internetowe kursy z chętnymi uczniami.

Szkoła miała i nadal ma bogate osiągnięcia sportowe, które potwierdzają liczne medale i puchary - świadectwa sportowych sukcesów uczniów i nauczycieli wuefistów tej szkoły. Od roku 1992 Szkoła Podstawowa  w Borowej dzięki wysiłkom nauczycieli w – f , p. Adama Mirasia a następnie p. Janusza Krawczyka sławę zyskała promując nową dyscyplinę sportu – unihoc. Uczniowski Klub Sportowy działający przy szkole był założycielem Polskiej Federacji Unihocka, a p. Adam Miraś został członkiem Zarządu Federacji.

Bardzo silne były też tradycje harcerskie. ZHP działało tu już w 1964 roku. Drużynę prowadzili m. in. Janina Śpiewak, Halina Saj, Włodzimierz Gąsiewski, Jadwiga Trzpis, Halina Szczerba. Młodsi uczniowie przygotowywali się do harcerstwa w gromadach zuchowych prowadzonych m. in. przez Jadwigę Tomczyk, Genowefę Mieszkowską, Zofię Jędrzejowską, Barbarę Magdziak, Martę Załucką.

Dzięki wysiłkom pedagogów oddanych swej pracy mury szkolne opuściło do dziś wielu wspaniałych uczniów, którzy swymi sukcesami w konkursach, na olimpiadach przedmiotowych, czy w sportowych  rozgrywkach rozsławiali imię szkoły borowskiej nie tylko  w regionie, ale i w całej Polsce.

Uczniowie szkoły wychowywani w duchu samorządności, podejmowali się działalności wydawniczej. Od marca 1991 r. wychodziła gazetka SU „Echo” ( zespół redakcyjny tworzyli: Lidia Groele, Magdalena Skop, Paweł Trzpis ), która następnie przekształciła się w „Wieszcza”, który publikowany był do roku 2008, najpierw pod kierunkiem p. Ewy Aleksiej, następnie jako miesięcznik Koła Przyjaciół Biblioteki i SU redagowany pod okiem p. Elżbiety Wieczerzak  i Marty Jędrzejowskiej. Od października 1994 roku Zarząd Szkolnego Klubu Sportowego zaczął wydawać sportową gazetkę szkolną ” Liga mistrzów”, której publikowano informacje o wydarzeniach sportowych. Gazetkę redagowali: Anna Holewa, Alicja Pazdro, Kinga Stala, Jolanta Ząbek, Paweł Chomycz.

Dzięki wysiłkom pani dyrektor Zofii Krawczyk w roku szkolnym 1993/94 została oddana do użytku nowa część szkoły. Tam umieszczono gabinet higienistki, salę oddziału przedszkolnego i pracownię komputerową oraz 2 pracownie nauczania wczesnoszkolnego. Ponadto dobudowano poddasze, wykonano elewację zewnętrzną, wymieniono stolarkę okienną. Szkoła przybrała piękny, estetyczny wygląd. Baza lokalowa uległa poprawie i szkoła znów mogła pracować na jedną zmianę.

Rok 1994 / 1995 był dla szkoły borowskiej szczególny. Obchodziła swe czterechsetletnie urodziny. Rok jubileuszowy został zainaugurowany 1 września 1994 roku. Pomysłodawcą obchodów był p. Szczepan Komoński, ówczesny nauczyciel historii, rodowity borowianin, badacz dziejów szkoły i gminy.

Rok ten obfitował w uroczystości: Dzień Edukacji Narodowej, który uświetnili swą obecnością kurator oświaty Jan Stanisz, naczelnik delegatury w Mielcu Maria Koziara, spotkanie z absolwentami szkoły m. in. prof. Czesławem Baszturą, pracownikiem naukowo – dydaktycznym Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej, obchody Święta Niepodległości, Tydzień Patrona Szkoły, podczas którego szkołę odwiedziła p. Marta Polańska – pracownik naukowy WSP w Rzeszowie, spotkanie z posłem Janem Burym z Klubu Parlamentarnego PSL. Szczególnym wydarzeniem była sesja popularnonaukowa na temat szkolnictwa borowskiego, którą uświetnili swą obecnością  ks. dr  Ryszard Banach z Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu, dr Władysław Marian Witek z WSP z Kielc, mgr Kazimierz Ogorzałek – starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. Ważnym wydarzeniem było też Forum Samorządów Uczniowskich, na którym zebrała się młodzież z okolicznych miejscowości.

W murach szkoły gościło wiele znakomitości: m. in. ks. Stanisław Działo, japoński doktorant Michihiro Yasui, który przygotowywał pracę doktorską na temat „Polska myśl polityczna w Galicji na przełomie XIX i XX wieku”. Jego pobyt w Borowej związany był z prowadzonymi socjologicznymi badaniami naukowymi, które miały być przedstawione na międzynarodowym zjeździe historyków w Kanadzie. Spotkanie to zaowocowało kolejnym spotkaniem  z Japończykami i organizacją Tygodnia Kultury Japońskiej w roku 1999. Gościem naszej szkoły był również ks. Biskup Józef Życiński – Arcypasterz Diecezji Tarnowskiej i Wiesław Zieliński – poeta i dziennikarz z Rzeszowa.

            Pamiątką obchodów Roku Jubileuszowego w borowskiej szkole jest tablica wykonana z brązu ufundowana przez społeczeństwo wsi, która znajduje się w holu szkolnym.

Od roku 1995/96 Radę Pedagogiczną opuścili Genowefa Mieszkowska, Zofia Jędrzejowska i Jan Stachowicz odchodząc na zasłużoną emeryturę, w kolejnym roku zmarła długoletnia nauczycielka geografii Cecylia Robak. W roku szkolnym 1997/98 w szkole pracowało 21 nauczycieli i 4 księży, sekretarka, higienistka i pracownicy obsługi.

W kolejnym roku 1998/1999 funkcję dyrektora objął po p. Zofii Krawczyk, która odeszła na emeryturę, p. Jan Mysona i sprawował ją    do końca roku 2006/2007. Dla historii szkoły i jej organizacji w tym czasie przełomowym był rok 1999/2000, ostatni raz do szkoły uczęszczały klasy VIII. We wrześniu 2000 roku grono pedagogiczne pożegnało kolejnych nauczycieli, którzy przeszli na emeryturę: p. Szczepana Komońskiego i p. Sławomirę Doktorowicz, rok później odeszła p. Barbara Kokoszka.   

Zgodnie z reformą szkolnictwa w 1999 roku szkoły podstawowe stały się 6 – klasowymi. W murach borowskiej szkoły mieściły się odtąd aż do końca roku szk. 2007/2008 dwie placówki: Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum im. Wincentego Witosa. Ze względów lokalowych nauka znów musiała odbywać się w trybie dwuzmianowym. Nastąpiły też zmiany kadrowe, część nauczycieli pracujących dotąd w szkole podstawowej zostało przeniesionych do gimnazjum.                       

W sierpniu 2007 roku dyrektor Mysona po raz ostatni otworzył posiedzenie Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej w Borowej informując grono pedagogiczne o swoim odejściu na emeryturę, nowym dyrektorem została  p. Barbara Magdziak.

Rok szkolny 2008/2009 przyniósł kolejną zmianę – władze gminy postanowiły rozdzielić szkoły. Publiczne Gimnazjum otrzymało nową  lokalizację – budynek dotychczasowej Szkoły Podstawowej w Pławie, natomiast uczniowie i pedagodzy z tejże szkoły zasilili szeregi Szkoły Podstawowej w Borowej, ilość uczniów wzrosła wtedy do 312 .

Obecnie nasza szkoła liczy 291 uczniów uczęszczających do 12 oddziałów klas 0 - VI.

Grono pedagogiczne obecnie tworzy 19 nauczycieli. Najmłodszym emerytem jest p. Teresa Groele, która w roku szkolnym 2008/2009 odeszła  na zasłużony odpoczynek.

Wraz z ostatnimi zmianami organizacyjnymi, warunki lokalowe uległy znacznej poprawie, zajęcia znów zostały zorganizowane w trybie jednozmianowym. Ponadto od 3 lat budynek szkoły jest systematycznie remontowany, zyskuje piękny, estetyczny wygląd.

Jak w przeszłości, szkoła jest placówką oświatową, która jako główne zadanie realizuje wychowanie dzieci i młodzieży w duchu patriotyzmu, wartości chrześcijańskich, uczy poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu na wartości kultur Europy i świata.

 

Na podstawie dokumentów szkolnych opracowała

                 Joanna Gil